zaterdag 28 mei 2016

Bewegingen op de Waddenzee en de Zuidelijke Oceaan.

Bezoek aan het waddeneiland is alweer voorbij, de boot is vol badgasten. Iedereen heeft net een zitplaats, dat wel; vreemden schuiven bijeen aan een tafeltje met een formica blad. Het zijn mensen die weinig met elkaar gemeen hebben of het moet een gevoel van beginnend heimwee zijn naar het net verlaten waddeneiland. De haren van de passagiers hebben een zilte geur. Ze hebben het zand nog aan de schoenen. Velen zien er voldaan uit. 

De mensen staren op hun mobiele telefoons of ze lezen een krantje. De geur van koffie, soep, patat. Een peuter vindt het allemaal te lang duren en huilt. Zij heeft nog geen belangstelling voor de zee, zoals ik. Ik zit bij het raam en staar naar het water.


Ik fotografeer de golven en patronen van het schuim op het wateroppervlak. De rederij laat passagiers niet op het dek, ik neem deze keer mijn foto's door vuile ramen.
Ik heb dit al zo vaak gedaan: kijken naar de beweging van het water, iedere keer zijn de omstandigheden (wind, getijde, boot, diepte) anders. Het boeit me. 

Hoe mild is de beweging van het zeewater op de Waddenzee op een rustige dag voorjaarsdag! 

In mijn rugzak heb ik 'Het waterboek', geschreven door Alok Jha (Maven Publishing 2015). 
Hij beschrijft o.a. een reis naar Antarctica; "De Zuidelijke Oceaan is de meest onstuimige zee ter wereld". 
"De eerste dagen op zee was iedereen vooral bezig met het wennen; aan de rollende oceaan, aan het dagritme op het schip en aan de andere passagiers en de bemanning". 
"Zoals ons was voorspeld werd de zee na een paar dagen varen steeds wilder. Vanaf de brug kon je de voorsteven een paar verdiepingen omhoog en omlaag zien gaan, een slinger op de brug zwaaide heen en weer en liet zo zien dat het schip twintig graden naar beide kanten overhelde terwijl we vooruit voeren". "Als je je door het inwendige van het schip verplaatste, waar je niet naar buiten kon kijken om een aanknopingspunt te vinden, voelde je de beweging van het schip overal waar je ging als een voortdurend veranderend zwaartekrachtveld". 
"Een open ruimte oversteken kon je beter vermijden. Was een omweg langs de boorden van het schip geen optie, dan had je een behoorlijke portie 
zelfvertrouwen nodig om de ruimte, met een aantal tussenstops bij aan de vloer verankerde objecten, over te steken. Maar dat was nog niets vergeleken bij de logistieke opgave waarvoor je kwam te staan als je een warme drank van de ene ruimte naar de andere wilde vervoeren".
(citaten uit bovengenoemd boek, blz. 33 - blz. 37)

Koffie halen op de boot van Rederij Doeksen, onderweg naar Harlingen, leverde werkelijk geen enkel probleem op. 
Toch zijn de Zuidelijke Oceaan en de Waddenzee met elkaar verbonden, daarover een andere keer.

Kijken, voelen, ervaren van de bewegingen van het water. Herinneringen aan eigen bootreizen en teksten van andere reizigers. Op het atelier schets ik op het ogenblik vele golfbewegingen met zwart krijt en met inkt. 





zaterdag 21 mei 2016

Tentoonstelling uitgeruimd. Over deze expositie (SVB, Amstelveen, zie blog van 3 april en van 7 april) was ik erg tevreden; het werk kwam prachtig uit in de grote ruimte en het licht was erg mooi. Als de tentoonstellingsperiode voorbij is, geeft dat doorgaans een wat ondefinieerbaar gevoel, een bepaalde mix van gevoelens waarin heimwee en 'spijt-dat-het-weer-
voorbij-is' een rol spelen. 
Weer hard aan de slag dus, ik ben al enige tijd bezig met een nieuwe serie werken waarin 'golfbewegingen' de hoofdrol spelen.

Enige reactie's op de tentoonstelling:

** "Tot dusverre positieve reacties gehad op jouw werk". (contactpersoon SVB)

** "Mooie expositie en inderdaad opgesteld in een mooie ruimte. Je weet dat ik fan ben van je werk!"(collega)

** "Het is een prachtige ruimte met een fraaie lichtinval. Je werk hangt heel mooi! Mij sprak het schilderij met de weerspiegeling van de zon op het natte strand erg aan. maar je woeste zeeën mogen er ook zijn". (vriendin)

** "Gisteren je tentoonstelling bekeken. Heel fijn om te zien. Juist die twee doeken die je ziet wanneer je binnenkomt raken zeer: de wilde zee en het hele 'lichte' doek. Degene met wie ik was, vindt jouw tekeningen erg indrukwekkend - ik ook". (collega)

** "Goed nieuw werk in een heel herkenbare stijl".(zoon)

** "Zie tot mijn schrik en spijt dat ik je opening glad vergeten ben. Ik hoop dat het desondanks geslaagd was!" (vriend)



vrijdag 13 mei 2016

Sinds jaar en dag schilder ik de zee. Aanvankelijk vooral 'zeegezichten' met een horizon, lucht en wolken daarboven en het beweeglijke water daaronder, soms ook een stukje land erbij. Op deze manier schilderen wordt de zee door velen vastgelegd.
Maar water, zee, stroming en golfslag, zijn op zoveel manieren te bestuderen. 
Ik onderzoek na intensieve observatie vanuit een boot of vanaf de kust, op het atelier de eindeloze bewegingen van het water, steeds herhalende verhoudingen, de onregelmatige regelmaat en de geleidelijke veranderingen: kijken, kijken en vastleggen. Ik observeer, ik schrijf, ik fotografeer en ik schets met een tekenpennetje; daarna pas komt het moment waarop ik begin te schilderen.


Hieronder een detail van mijn laatste schilderij, "Mei XII".



De laatste tijd is het dus vooral de stroming van het water, wat mij boeit. 

En soms is het interessant om kennis te maken met (de ideeën van) collega's.

Zo 'ontmoette' ik A.P. Schotel via een boek dat vrienden mij cadeau gaven. 

Dat boek 'De wereld van het water' gaat over het werk van de schilder A.P. Schotel (1890 - 1958) , schilder uit Dordrecht. Afgezien van enkele uitstapjes wat betreft de onderwerpkeuze, heeft in vrijwel al zijn werk het water een grote plaats. Water van de Oude Maas, van de Merwede, water langs de kade in Dordrecht, water van de Zuiderzee, langs de kust van Bretagne, water op sombere dagen, weerspiegelingen in het water, kleine golven, rimpelloos water bij Loosdrecht, water met daarin zeilschepen en botters, weerspiegeling van het silhouet van Rotterdam of bedrijvigheid in de haven van Dordrecht. 
Maar nooit heeft het water in de hoofdrol op de schilderijen van Schotel, altijd is het water een decor, een voorwaarde voor het schilderen van een eigentijds tafereel. A.P. Schotel schildert het water op een prachtige manier, steeds anders. Hij kent het water heel goed, kan het daarom op een bijzondere manier schilderen en hiermee een sfeer duiden, waarin een bepaald onderwerp (bijvoorbeeld de bedrijvigheid in de haven) geschilderd wordt.  

En zelf kocht ik enige jaren geleden de film 'Hollandse licht' in Museum de Lakenhal. Hierin o.a. een interview met de Amsterdamse beeldend kunstenaar Jan Andriesse.

Andriesse (1950) benadert het water op totaal andere wijze; geen boten, geen kades, alleen water en licht, lichtval op golven. In mijn boekenkast staan het boek "Jan Andriesse" studies van inkt op papier, beweging van het water. Niets meer, niets minder. Of: ergens is een meerkoet vastgelegd op papier, de meerkoet die een relatief kleine beweging van het water veroorzaakt. Maar het gaat de kunstenaar niet om dat eendje, maar om die veranderingen in het water en het licht daarop.
Fascinerend, hoeveel variatie is er mogelijk. Steeds is het echt water. Geen abstractie maar: observatie en weergave.